Ondernemings- en Faillissementsrecht
Volledige vakbeschrijving
Het onderdeel Ondernemings- en Faillissementsrecht bestaat uit twee deelgebieden. In het eerste deelgebied, Ondernemingsrecht, staan de interne en externe aspecten van de ondernemingsgewijze bedrijvigheid centraal. Wil men een onderneming drijven, dan bestaan er tal van opties voor wat betreft de vormen waarin men de onderneming kan gieten: van de eenmanszaak tot de Europese vennootschap. Daartussen bevinden zich de personenvennootschappen, de stichting en de vereniging en de kapitaalvennootschappen. In dit onderdeel komen vooral de kapitaalvennootschappen - de NV en de BV - en de personenvennootschappen – de maatschap, de VOF en de CV – aan bod komen. Er wordt wat zowel de personenvennootschappen als de kapitaalvennootschappen betreft ingegaan op de wijze van oprichting, de interne verhoudingen binnen de vennootschap (de taken en bevoegdheden van de maten/vennoten respectievelijk het bestuur en de algemene vergadering van aandeelhouders), de regels omtrent vertegenwoordiging en mogelijkheden van aansprakelijkheid van de maten/vennoten respectievelijk de bestuurders.
Aan de kapitaalvennootschappen zal vanwege het feit dat zij verder gereguleerd zijn, meer aandacht worden besteed. Zo wordt ingegaan op de begrippen aandelen en kapitaal, de machtsverhouding tussen de aandeelhouders en het bestuur en de rechtsgeldigheid van besluiten. Ook wordt aandacht besteed aan de rol en de positie van een mogelijk derde orgaan: de raad van commissarissen.
In het tweede deelgebied, Faillissementsrecht, wordt uitgebreid kennis gemaakt met de juridische aspecten van de meest voorkomende insolventieprocedure: het faillissement. In de faillissementsprocedure komen problemen uit verschillende rechtsgebieden tegelijkertijd aan de orde. Zo spelen onder andere het goederenrecht, het ondernemingsrecht, het contractenrecht en het arbeidsrecht veelal een grote rol. De afwikkeling van het faillissement is een juridisch complexe aangelegenheid, vanwege deze verschillende rechtsgebieden, maar ook vanwege de conflicterende belangen. Het is dan ook noodzakelijk om de juridische positie van alle rechtssubjecten die bij een faillissementsprocedure betrokken zijn, grondig te kunnen analyseren.
In dit onderdeel wordt stilgestaan bij de voorwaarden voor opening van een faillissementsprocedure, de positie van de rechtssubjecten die centraal staan in de procedure (de failliet, de curator en de rechter-commissaris), de gevolgen van het faillissement voor de failliet en voor bestaande overeenkomsten, mogelijkheden tot boedelvergroting, de positie en de rangorde van de schuldeisers en de wijze van beëindiging van een faillissementsprocedure.
Vanwege de vele rechtsgebieden die bij faillissementsprocedures zijn betrokken en de maatschappelijke gevolgen van een faillissement, is het faillissementsrecht voortdurend in ontwikkeling. Dit heeft in 2012 geleid tot het wetgevingsprogramma herijking faillissementsrecht, waarbij de focus ligt op bestrijding van faillissementsfraude. In dit kader zijn in de afgelopen jaren verschillende nieuwe wetten in werking getreden en wetsvoorstellen ingediend, die gedurende dit onderdeel aan de orde zullen komen.
Doelstellingen van dit vak
- De student heeft kennis van basisbegrippen uit het ondernemingsrecht met betrekking tot de personenvennootschap. In grote lijnen gaat het hier om de verschillende personenvennootschappen, de wijze van oprichting, de interne verhoudingen binnen de vennootschap, vertegenwoordiging en aansprakelijkheid.
- De student heeft kennis van basisbegrippen uit het ondernemingsrecht met betrekking tot de kapitaalvennootschap. In grote lijnen gaat het hier om de wijze van oprichting, de interne verhoudingen, de rol van het bestuur en de aandeelhouders, de bevoegdheden van de organen, vertegenwoordiging, kapitaal en aansprakelijkheid.
- De student heeft kennis van basisbegrippen uit het faillissementsrecht. In grote lijnen gaat het hier om de voorwaarden voor faillietverklaring, het verloop van de faillissementsprocedure, de actoren (de curator en de rechter-commissaris), de gevolgen van faillietverklaring voor de schuldenaar en de schuldeisers en de wijzen van het einde van de faillietverklaring.
- De student kan kennis en inzicht van het Nederlandse ondernemings- en faillissementsrecht toepassen op een probleem en een oplossing beredeneren. Hier zal het kort gezegd gaan om de personenvennootschappen, de kapitaalvennootschappen en om de voorwaarden voor faillietverklaring, het verloop van de faillissementsprocedure, de actoren (de curator en de rechter-commissaris), de gevolgen van faillietverklaring voor de schuldenaar en de schuldeisers en de wijzen van het einde van de faillietverklaring.
- De student kan op basis van een ondernemings- en faillissementsrechtelijk probleem of casus inzichten verkrijgen en zich een oordeel vormen over de wijze waarop het ondernemings- en faillissementsrecht functioneert in het Nederlandse recht. Hierbij zal voornamelijk de focus worden gelegd op praktisch relevante aspecten van het ondernemingsrecht en de ‘zijgebieden’ van het faillissementsrecht. Met name kan gedacht worden aan het onderwerp van bestuurdersaansprakelijkheid en faillissementsfraude.
Aanbevolen literatuur
- J.J.A. Hamers en L.P.W. Van Vliet, Inleiding personenvennootschappen, 6de druk, Den Haag: Boom Juridische Uitgevers 2021
- J. Kroeze, L. Timmerman & J.B. Wezeman, De kern van het ondernemingsrecht, 6de druk, Deventer: Kluwer 2022
- Van Buchem-Spapens & Pouw Faillissement, surseance van betaling en schuldsanering (Mon. Pr. nr. 2) 2023.